สัททานุกรม

Commemorazione di 5 volumi Libro speciale sul Dharma di Luang Por

คัมภีร์สัททาวิเสสล้ำค่าจำนวน๕เล่ม

เครื่องระลึกอนุสรณ์​ถึงคณูปการ​ด้านการศึกษาและการปริวรรตจัดสร้างคัมภีร์​สัททาวิเสสกับชุดสัททานุกรมพระไตรปิฎกเชิงวิจัยผลงานตลอดระยะเวลาหลายสิบปี

ของหลวงพ่อเจ้าประคุณสมเด็จพระพุทธชินวงศ์

ท่านอาจารย์ ร.ศ เวทย์ บรรณกรกุลแจกจ่ายแก่ครู อาจารย์นักค้นคว้านักศึกษาปาฬิภาสาเพื่อจะได้นำไปใช้ให้เกิดประโยชน์ต่อการเรียนการสอนการค้นคว้าและเพื่อจรรโลงรักษาคัมภีร์​ล้ำค่าเหล่านี้และผู้บริหารคณาจารย์ เจ้าหน้าที่ มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัยวิทยาเขตบาฬีศึกษาพุทธโฆสนครปฐมเห็นสมควรให้จัดพิมพ์คัมภีร์หลักภาษาบาลี ผลงานปริวรรตแปลเรียบเรียงของเจ้าประคุณสมเด็จพระพุทธชินวงศ์ จำนวน๗เล่ม ดังนี้

๑. อภิธานปฺปทีปิกาฏีกาว่าด้วยพจนานุกรมศัพท์บาลี ผลงานของมหาอำมาตย์ จตุรังคพลนับเป็นหนึ่งในวรรณกรรมบาลีที่นิยมยกย่องอย่างแพร่หลายต่อการนำมาอ้างอิงในการรจนาคัมภีร์อื่นๆเช่นมังคลัตถทีปนี จักรวาลทีปนี เวสสนตรทีปนี สังขยาปกาสกฏีกาพระสิริมังคลาจารย์ ผู้รจนาได้อ้างถึงคัมภีร์อภิธานัปปทีปิกาฏีกาไว้หลายแห่งพระศรีสุทธิพงศ์ (สมศักดิ์ อุปสโมป.ธ.๙, M.A., Ph.D.) ปริวรรตจากบาลีอักษรพม่าเป็นบาลี อักษรไทยพิมพ์เผยแผ่ ปี พ.ศ. ๒๕๒๗

๒. กัจจายนะขั้นพื้นฐานว่าด้วยคำแปลสูตรกฎเกณฑ์วุตติ (คำอธิบายสูตรอุทาหรณ์ตัวอย่างประกอบเป็นวรรณกรรมบาลีอักษรพม่าอธิบายเนื้อหาด้วยภาษาพม่าพร้อมทั้งบอกวิธีทำตัวรูปและแบบฝึกหัดอธิบายสั้นกระชับเพื่อเป็นพื้นฐานในการเรียนคัมภีร์บาลีกัจจายนะผลงานของพระอาจารย์ชนกาภิวังสะพระศรีสุทธิพงศ์ (สมศักดิ์ อุปสโมป.ธ.๙, M.A., Ph.D.) และคณะแปลเรียบเรียงพิมพ์เผยแผ่ ปี พ.ศ. ๒๕๓๑

๓. กจฺจายนสงฺเขปว่าด้วยสูตรกฎเกณฑ์) วุตติ (คำอธิบายสูตรอุทาหรณ์ (ตัวอย่างประกอบไวยากรณ์บาลีอย่างย่อตามลำดับสูตรในกจฺจายนพฺยากรณ์ เป็นวรรณกรรมบาลีอักษรพม่าไม่ปรากฏนามผู้รจนาพระศรีสุทธิพงศ์ (สมศักดิ์ อุปสโมป.ธ.๙, M.A., Ph.D.) ไดรับต้นฉบับจากพระครูธรรมธรสุมนต์ ผู้อำนวยการอภิธรรมโชติกะวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัยชื่อในขณะนั้นปริวรรตเป็นบาลีอักษรไทยพิมพ์เผยแผ่ ปี พ.ศ. ๒๕๓๑

๔. ธาตวัตถสังคหปาฐนิสสยะว่าด้วยอรรถของธาตุในภาษาบาลี เป็นวรรณกรรมผลงานของพระวิสุทธาจารมหาเถรรวบรวมอรรถของธาตุจาก๓คัมภีร์หลักคือธาตุปปาฐะ ธาตุมัญชูสาและสัททนีติธาตุมาลาจัดเป็นหมวดหมู่ใหม่ ไม่ย่อเกินไปไม่พิสดารเกินไปเรียงลำดับตามตัวอักษรประพันธ์ผูกขึ้นเป็นคาถาร้อยกรองทั้งหมดพระราชปริยัติโมลี (สมศักดิ์ อุปสโมป.ธ.๙, M.A., Ph.D.) และคณะแปลเรียบเรียงพิมพ์เผยแผ่ ปี พ.ศ. ๒๕๓๕

๕. บาลีกจฺจายนมูลว่าด้วยสูตรกฎเกณฑ์) วุตติ (คำอธิบายสูตรอุทาหรณ์ตัวอย่างประกอบเป็นคัมภีร์ที่นำกจฺจายนพฺยากรณํ ผลงานบาลีมหาไวยากรณ์ของพระอรหันต์มหากัจจายนะมาจัดเนื้อหาเป็นเบื้องต้นมูลพื้นฐานใช้ประกอบการเรียนบาลีของพระสงฆ์ไทยในสมัยกรุงสุโขทัยอยุธยาธนบุรีและรัตนโกสินทร์ตอนต้นคัมภีร์บาลีกัจจายนมูลนี้ เป็นคัมภีร์บาลีโบราณของบุรพาจารย์ไทยไม่ปรากฏนามผู้รจนาเรียกกันโดยทั่วไปว่าบาลีมูลกัจจายน์ พระราชปริยัติโมลี (สมศักดิ์ อุปสโมป.ธ.๙, M.A., Ph.D.) ตรวจชำระกับฉบับเก่าเทียบใบลานพิมพ์เผยแผ่ ปี พ.ศ. ๒๕๓๕

๖. กัจจายนมูลว่าด้วยคำแปลสูตรกฎเกณฑ์) วุตติ (คำอธิบายสูตรอุทาหรณ์ (ตัวอย่างประกอบพระราชปริยัติโมลี (สมศักดิ์ อุปสโมป.ธ.๙, M.A., Ph.D.) แปลคัมภีร์นี้ไปพร้อมกับการตรวจชำรระบาลีกัจจายนมูลพิมพ์เผยแผ่ ปี พ.ศ. ๒๕๓๕

๗. ปทรูปสิทธิ แปลโดยพยัญชนะว่าด้วยคำแปลคัมภีร์ปทรูปสิทธิ ซึ่งเป็นผลงานรจนาโดยพระพุทธธัปปิยเถระราวพุทธศตวรรษที่ ๑๕ เป็นคัมภีร์ที่นำสูตรกัจจายนไวยากรณ์มาเรียงลำดับใหม่ ประกอบรูปศัพท์ง่ายขึ้นมีคำสรุปสูตรอย่างเป็นระบบจัดไว้หมวดหมู่เดียวกันมีลำดับบทที่เรียกว่าปทมาลาแสดงบทสำเร็จของนามศัพท์การันต์ต่างๆพระราชปริยัติโมลี (สมศักดิ์ อุปสโมป.ธ.๙, M.A., Ph.D.) แปลคัมภีร์นี้ ในรูปแบบโดยพยัญชนะทุกบทอักษรพิมพ์เผยแผ่ ปี พ.ศ. ๒๕๓๖