History of Azerbaijan

Azərbaycan tarixi , Have English and Azerbaijani (Azərbaycanca) languages

(English)

The history of Azerbaijan is understood as the history of the region now forming the Republic of Azerbaijan. Topographically, the land is contained by the southern slopes of the Caucasus Mountains in the north, the Caspian Sea in the east, and the Armenian Highlands in the west. In the south, its natural boundaries are less distinct, and here the country merges with the Iranian Plateau.

The entity of Caucasian Albania was established on its soil in ancient times. The Caucasian Albanian language spoken by the founders of Caucasian Albania was most likely a predecessor of the now endangered Udi language spoken by the Udi people. From the time of the Medes and the Achaemenid Empire, until the coming of the Russians in the 19th century, the territories of the republic of Azerbaijan and Iran usually shared the same history. Azerbaijan retained its Iranian character even after the Arab conquest of Iran and the conversion of the area's inhabitants to Islam. Some four centuries later, Oghuz Turkic tribes under the Seljuq dynasty entered the area, and Azerbaijan gained a large amount of Turkic inhabitants. Over the centuries, as the original population mingled with the immigrant Turkic nomads, the number of native Persian speakers gradually diminished, and a Turkic dialect nowadays known as Azerbaijani (or Azeri Turkic) gained hold.

One of the regional dynasties, the Shirvanshahs, after becoming a state under the roof of the Timurid Empire, helped the Timurids in the war against the Golden Horde State. After Timur's death, two Turkic independent and rival states emerged in the region, namely Qara Qoyunlu and Aq Qoyunlu. The Shirvanshahs, on the other hand, became independent again in this process and strengthened their local governments.

After the Russo-Persian wars of 1804–1813 and 1826–1828, Qajar Iran was forced to cede its Caucasian territories to the Russian Empire; the treaties of Gulistan in 1813 and Turkmenchay in 1828 defined the border between Czarist Russia and Qajar Iran. The region north of the Aras was Iranian until it was occupied by Russia during the 19th century. According to the Treaty of Turkmenchay, Qajar Iran recognized Russian sovereignty over the Erivan, Nakhchivan and Talysh Khanates (the last parts of Azerbaijan still in Iranian hands).

(Azərbaycanca)

Azərbaycan tarixi — Qədim dövrdən bu günə kimi Azərbaycanın tarixi. Azərbaycan ərazisində hələ Paleolit dövründən etibarən məskunlaşma var idi (Azıx mağarasından tapılmış Azıxantrop və Qobustan petroqlifləri). E.ə. IV əsrdən 706-cı ilə qədər Azərbaycan ərazisində Qafqaz Albaniyası çarlığı mövcud idi, regionun cənub-şərqi hissəsi isə Atropatenanın tərkibində idi. VIII əsrdə Albaniya və Atropatena Ərəb Xilafətinin tərkibinə daxil olur və islam və islam mədəniyyəti ilə tanış olur. Ərəb Xilafətinin zəifləməsindən sonra Azərbaycanda bir sıra feodal dövlətlər meydana gəlir (Şirvanşahlar, Salarilər, Sacilər, Şəddadilər və Rəvvadilər).

XI əsrdə Azərbaycanın Böyük Səlcuq İmperiyasının tərkibinə daxil olması Azərbaycan xalqının formalaşması prosesində əhəmiyyətli rol oynayır. Azərbaycan xalqının formalaşması XV əsrdə başa çatır. Arran XII əsrdə Azərbaycan Atabəyləri dövlətinin tərkibinə daxil olur, XIII əsrdə isə monqolların hücumuna məruz qalır. Azərbaycan Elxanilər Teymurilər dövlətinin tərkibinə daxil olur. Teymurilərin zəifləməsi ilə Qaraqoyunlu və Ağqoyunlular dövlətləri yaranır. XVI əsrdə Azərbaycan Səfəvilər dövlətinin tərkibinə daxil olur. 1747-ci ildən XIX əsrin əvvəllərinə qədər regionda Azərbaycan xanlıqları mövcud olmuşdur. Rusiya imperiyasının tərkibinə daxil olduqdan sonra Azərbaycan ərazisi quberniya və əyalətlərə bölünür.

Rusiya imperiyasının süqutundan sonra, 1918-ci ildə Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti yaradıldı. 1920-ci ildə yaranan Azərbaycan SSR 1936-cı ildə SSRİ-in tərkibinə daxil oldu. 1991-ci ildə Azərbaycan Respublikası SSRİ-dən ayrılaraq müstəqilliyini elan etdi.