Muborak Qurʼon oyi ‒ Ramazon oyida Sizlar uchun yana bir yangi tuhfa

Assalom alaikum, Aziz Kuron mukhlislar!

Muborak Kuron oyi ‒ Ramazon oyida Sizlar uchun yana bir yangi tukhfa takdim kilmochimiz! Duolaryngizdan umidvormiz.

Otgan sanada Siz azizlarga "Abdulmalik Kuon" nuskhasining android kurilmalar uchun mobil ilovasini takdim kilgan edik. Bugun esa uning "egiz" and, diyorimizdagi kўpchilik қorilar ўқib kelayotgan kadimiy mushaf bosmalaridan biri, қorilar ўrtasida "Abdurrakhmon Қur'on" nomi bilan mashhur bўlgan Қur'on nuskhasining android қurilmalar uchun mobil ilovasi thaiorlandi. Unda ushbu mushaf va undagi belgilar haqida qimmatli ma’lumotlar ham ўrin olgan. Marhamat, қўchirib oling!

Kuronni bizga nozil qilgan Alloqa hamdu sanolar, bu aziz Kitobni bizga etkazgan Muhammad Mustafoga durudu salavotlar bўlsin!

Sizga takdim qilinayotgan ushbu electron muskhaf ўtgan asrda yurtimizda keng қўllangan sanokli muskhaf turlaridan, aniқrogi, eng mashhur ikki muskhaf turidan biri, ularning kўproқ tarқalgani ҳisoblanadi. Bugungi kundagi ustoz korilarimizning kўpchiligi ainan ushbu "Abdurrahmon Qur'on" va uning sherigi bulgan "Abdulmalik Qur'on" nomly mushaflarda ўkishgan. Bu ikki mushaf ularni chop etgan noshirlarning nomi bilan atalib kolgan. Ularning yozilis uslublari bir-biriga zhuda ham yakin. Bu mushaflar ўz davrida eng sifatli va mukammal chop ethylgan bўlib, bugungi kunda ҳam qiymatini yҞқotmagan.

Sheikh Abdulaziz Mansur zhanoblari sakhoflik kasbi bilan dong taratgan, azhdodlaridan shu kasb bilan shuqillanib kelgan, margylonlik Abdurauf saҳof degan muқovachi kishidan naқl қilishicha, 1924 yilgacha mazkur musҳaflarning bosma ta boqlari yurtimizga hindistondan train olib kelinar, sung sakhoflar uni kesib, tikib, mucolab, sotishar ekan. Ushbu malumotga kura, mazkur ikki mushaf khindistonlik hattotlar tomonidan yozilgan bulib, usha erda chop qilingan degan tahmin ham bor. Biroq, mushafning hut uslubi hind diyorlarida tarqagan hut turiga uncha tughri kelmaydi.

Yurtimizda dinga karshi kurash avzh olib, ilm-marifat manbalari katagon qilina boshlagach, ulkaga mushaf olib kelish ҳam tukhtadi. Aksincha, bori ham khudosizlar tarafidan talon qilindi, yokib yҞқotildi. Sanokli kishilargina bu qirginlardan mushaflarini asrai oldilar. Ўtgan asrning ikkinchi yarmiga kelib, dinga bulgan tazyik biroz yumshagach, juda oz bulsa-da, yana turli yўllar bilan turli hil mushaflar olib kelina boshlady. Yurtimiz mustaqillikka erishgan ilk yillarda "Abdurrahmon" mushaf ikki-uch marta kaita chop qilindi. Ammo bu nashr juda ham oz adadd bўlib, davomli bўlmadi. Bu mushaflarga bugun ham ehtiyozh bor, chunky Kuronni ўsha mushaflarda yod olgan kўp korilar takrorni ҳam shu mushafda qiladilar.

Mazkur musflarning ўz davrida keng yoyilishiga asosiy sabab ˗ ularning yozuvi nihoyatda ravon bўlishidan tashqari, oldingi kўp musҳaflardan farkli ravishda, har sahifa biror oyatning yakuni bilan tugallangan. Shuning uchun ustozlar bu mushaflarni “Kori Kuron”, yani korilar ўқyidigan, Kuronni yod olmoқchi bўlganlar tutushi lozim bulgan musҳaf deb atashardi. Zero, hofizi Kuron uchun har sakhifaning yangi oyat bilan boshlanib, bir oyatning yakuni bilan tugashi zhuda kulaydir. Solishtirish uchun aytish mumkinki, ўsha paytlarda chop qilingan Қozon bosma musҳaflarda sakhifa oyatning қaerida tukhtasa, oyatning davomi shu erdan keyingi sakhifaga ўtib ketaveradi.

Andy "Abdurrahmon Qur'on" ning yozilis usuli haqida tukhtalsak. Bu mushafning zavobiti - harakat, sukun, tanvin va boshqa shu kabi quronni tugri ўqishga hizmat qiladigan belgilari Ҳafsning Osimdan qilgan rivoyatiga muvofiq hamda Andalusia va Magrib ulamolari mazhblariga kura qaid qilingan.